Middeleeuws Weleveld

Deze permanente expositie werd opgesteld in 2011 en zal voorjaar 2012 worden geopend. De opstelling van 35 figuren geeft een beeld van de wereld van eerste Van Welevelds in 1300 toen Bernard en Otto van Ruinen hier, op de kruising van de Bornsche beek en de weg Deventer-Oldenzaal het eerste versterkte huis bouwden en zich daarna naar het goed Van Weleveld noemden.

Hun wereld was vergeleken met onze tijd redelijk eenvoudig en daardoor gemakkelijk te overzien. Er waren drie standen. De eerste stand, de geestelijkheid, zei “ik bid voor U”, de adel zei “Ik vecht voor U” en de derde stand, de boeren, ambachtslieden, handelaren en burgers, mocht zeggen “Ik werk voor U”.

Van die drie standen staan hier enige voorbeelden, waarvan de met name genoemden werkelijk hebben geleefd.

In het centrum staat de familie Van Weleveld bestaande uit Bernard, zijn vrouw Geze, hun zoontje Johannes en zijn broer Otto. Bernard zal het tot drost van Twente brengen.

Links naast de ingang staat de geestelijkheid. Voor de Van Weleveld’s is de belangrijkste de bisschop van Utrecht, Wilhelmus Berthout, hun leenheer. Aan hem waren zij als leenman trouw en gehoorzaamheid verschuldigd, zoals de bisschop dat weer was aan zijn leenheer de keizer. Hij staat in gezelschap van de Abt van Weerselo, de Abdis van Essen, Beatrix van Holte, een van haar nonnen, een priester en Paus Bonifatius VIII, de machtigste man in de kerk.

Iets verderop lopen een bedelmonnik en een van de laatste kruisridders. De adel is vertegenwoordigd door de drost van Twente, Herman van Rothem. Helemaal aan de top van de adel komen de Rooms-koning, de nog niet door de paus tot keizer van het Heilige Roomse Rijk gekroonde Albrecht I von Habsburg, en zijn vrouw Elisabeth van Karinthië. Daar staan ook buurman Egbert van Almelo met zijn echtgenote Mechteld van Lymborch.

We gaan verder en komen een pelgrim en een bode tegen. Een rondtrekkende troubadour vermaakt op zijn luit de boer, een pachter van Weleveld, die daar staat met vrouw en kind. De toevallig passerende hofmeier uit Borne en een kapelaan horen toe.

De rondtrekkende handelaar houdt afstand van de lepralijder die de stad Oldenzaal niet in mag. Daar wonen vooraanstaande burgers zoals Johannes Stengere en Hendrik Snoync, die schepen van Oldenzaal wordt. In deze eerste stad in Twente vinden we meerdere beroepen zoals handwerksman, bronsgieter, leerlooier en zelfs dat van goudsmid. De belangrijkste geestelijke in Oldenzaal is de proost Philippus, een broer van Egbert van Almelo. Als vertegenwoordiger van de overheid staat hier een gerechtsdienaar.

Daarmede zijn we de wereld van de Van Welevelds rond. Meer informatie over de geschiedenis is ook te vinden op www.weleveld.nl.

Verantwoordelijk voor Middeleeuws Weleveld is de Stichting Middeleeuws Weleveld, mew@weleveld.nl.